|
Шунинг учун Аллоҳ тиллари билан имон келтирдик, деган дилларида эса ишонмаган арабларни инкор қилган. Сиртдан эса уларга мусулмонларга нисбатан қилинган муомала қилинаверган.
Мана бу оятда бу дунёдаги муносабат қандай бўлиши ҳақида махсус кўрсатма бор. Кимки кофирлигини яшириб, ўзини мусулмонман, деб эълон қилса, гарчи дилида кофир бўлса-да, унга нисбатан худди мусулмондек муомала қилинаверади.
Мана шулар бизни аниқ ҳужжатсиз гумон билан одамларни кофирга чиқаришдан қайтаради. Негаки, имон юқорида айтиб ўтганимиздек, далилдан келиб чиққан, воқега мутобиқ бўлган қатъий тасдиққа алоқадор бир ишдир.
Гуноҳкорни кофирга чиқармаслик дегани гуноҳга нисбатан енгил қараш, бепарво бўлиш дегани эмас. Исломда гуноҳ масаласига жуда қаттиқ эътибор берилади. Гуноҳкор учун ҳам дунёвий ва ҳам ухровий жазо тайин қилинган. Лекин қатъий далилсиз мусулмонни кофирга чиқариш Аллоҳнинг наздида улкан гуноҳдир. Модомики, мусулмон Исломдаги бирор нарсани инкор этмаётган экан, уни қандай бўлишидан қатъий назар бир гуноҳи учун кофирга чиқариш Аллоҳнинг наздида улкан гуноҳдир.
Шу хусусдаги сўзимиз якунида айримларнинг имон ортиб, камайиб турадими, деган саволларига жавоб бериб ўтамиз:
Юқорида биз айтиб ўтган имон яъни, далилдан келиб чиққан, воқега мутобиқ бўлган қатъий тасдиқ ортмайди ҳам, камаймайди ҳам. Чунки у қатъий тасдиқдир. Қатъийлик фақат ва фақат тўла бўлади. Тўқсон фоизлик имон тўқсон беш фоизга ёки юз фоизга кўтарилибди ёки юз фоизлик имон камайиб, тўқсон беш фоизга ёки тўқсон фоизга тушиб қолибди, дейилмайди. Чунки бундай камайиш қатъиймасликни, демакки, шакни, шубҳани англатади. Шак-шубҳа аралашган имон имон эмас, куфрдир.
Фикримиз янада аниқроқ бўлиши учун қуйидагиларни ҳам айтиб ўтайлик:
Ортиш ва камайиш тилдаги муштарак (омоним) сўзлардандир. Улар маълум чегарадан ўтиб кетиш ёки ўша чегарага етмай қолишни англатади. Бу сўзлар кучайиш ва кучсизланиш маъноларини ҳам англатади. Уларнинг қайси маънони англатаётганини қарина белгилаб беради. Агар сиз камайиш ва кўпайиш сўзларини имонга нисбатан қўллайдиган бўлсангиз, улар кучайиш ва кучсизланиш маъносида ишлайди. Чунки қатъий тасдиқда маълум чегара билан боғлиқ бўлган камайиш ва ортиш ҳолатлари бўлмайди. Шунга биноан, оятлар мана бундай тушунилади:
54-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204